Arribada in Costa Rica

De avond voor de arribada kijken we naar enkele schildpadden die in het donker het strand op komen. Ze kruipen moeizaam aan land en zoeken in het donker een geschikte plek voor hun nest. Daar graven ze een gat van ongeveer een halve meter diep en leggen daarin zo’n 100 eitjes. Het gat wordt dan gedicht en het zand goed aangestampt, waarna de moeder terugkruipt naar de branding om uitgeput te worden opgeslokt door de golven. We blijven op afstand met alleen roodgekleurde zaklampen, om de schildpadden niet te laten schrikken en kunnen alleen even van dichtbij kijken als de schildpad in een soort trance raakt tijdens het leggen van de eieren.

De kuststrook bij Ostional wordt dag en nacht bewaakt door locals, om stropers en andere ongewenste bezoekers te weren. Tussen 12 en 5 ‘s nachts is het niet toegestaan om het strand te betreden. Daarbuiten is het aan te raden om’ s avonds met een gids te gaan. De gidsen communiceren onderling over de beste plekken en beschermen de schildpadden. Ze kunnen je ook meer vertellen over het proces van eieren leggen en de dieren zelf. De gids heeft een rode zaklamp en leidt je op het goede moment naar de schildpadden die eieren leggen. Daar kan je dan van dichtbij kijken en foto’s (zonder flits!) maken. Dit is al erg bijzonder om mee te maken.

We overnachten bij Gilbert Rojas, op de Ostional Campground, tegenover het voetbalveld van de lokale vereniging. Onze tent staat krap 10 meter van het strand. Over de zanderige kampeerplaats kruipen krabbetjes. Gilbert vertelt gelijk enthousiast over de schildpadden en nodigt ons direct uit voor de avondtour onder zijn leiding. Hij is jaren voorzitter geweest van de lokale organisatie die de zeeschildpadden beschermt en nog steeds ongeremd enthousiast en betrokken bij het lot van de bedreigde diersoorten. Kamperen kost $10 per persoon per nacht en elke tour met Gilbert hetzelfde.

Gilbert legt ons uit dat we op een goed moment zijn gekomen (dat hadden we op basis van wat online lazen al een heel klein beetje zo gehoopt). Ongeveer een week voor volle maan komen de schildpadden bij gunstig getij namelijk in groten getale op het strand aan. In augustus gebeurt dat ongeveer 4 dagen lang, in september 6-8 en in oktober tot wel 11 dagen. Telkens rond drie kwart maan en halverwege opkomend getij. Welke dagen het precies zijn is altijd afwachten, dus het kan slim zijn om wat tijd vrij te houden in je vakantieplan als je de arribada in Costa Rica wilt zien. We spreken met Gilbert af dat hij ons wakker maakt als het zover is. We zetten een tas klaar met cameraspullen en wat snacks voor we gaan slapen.

Even voor vijf staat Gilbert naast onze tent, ons enthousiast te roepen. De arribada is begonnen! Binnen tien minuten staan we in onze ogen te wrijven op het schemerige strand. We moeten zuidwaarts lopen tot de rivier. Onderweg zien we in het ochtendlicht weer sporen en enkele schildpadden, maar wat we aan de overzijde van de rivier zien is bijna onwerkelijk. Zeker honderden schildpadden liggen op het strand. We zien ze liggen zover het zicht reikt. Het strand ziet donker van alle sporen die de dieren achterlaten op het natte zand. We kijken naar de arribada, het feestje van de olive ridley zeeschildpad.

Door massaal eieren te leggen, krijgen roofdieren niet de kans om alle nesten te plunderen. De eitjes komen, 45 tot 50 dagen later, ook bijna allemaal tegelijk uit, waardoor de kleintjes ook een betere kans krijgen om in de zee te komen. Hier is het echter zo massaal dat het bijna overmatig kan worden genoemd. Een groot deel van de nesten die worden gemaakt tijdens de eerste 36 uur van de arribada worden opgegraven door de zeeschildpadden die daarna nog komen. Je ziet ze al liggen in zee, met hun kopjes boven de golven in de branding. Gieren en andere roofdieren profiteren van de opgravingen die de zeeschildpadden doen. Ze wachten tot er eitjes naar boven komen en peuzelen die dan op. Zo wordt een bijzonder ecosysteem in stand gehouden. Op dit strand is er volgens wetenschappers voor iedereen genoeg.

Mensen vormen het grootste gevaar voor het voortbestaan van de zeeschildpadden. We mogen de rivier oversteken maar niet al te ver tussen de schildpadden lopen. Het is inmiddels bijna helemaal licht, dus we kunnen goede foto’s maken zonder flits. We kijken onze ogen uit. Inmiddels staan er ook locals op het strand te kijken, en te wachten. Ze komen de nesten oogsten. In Costa Rica zijn de eitjes een bijzondere lekkernij. Dat klinkt heel vreemd, maar dat is de afspraak die hier weloverwogen gemaakt is: mensen mogen hier meedoen zoals de roofdieren die de nesten plunderen die door de zeeschildpadden worden uitgegraven.

Tijdens de eerste 36 uur van de arribadas mogen de locals pakken wat ze willen. Dat is naar zeggen van onderzoekers niet meer dan 1% van de totale leg. Daarna worden de eieren door het hele land gedistribueerd om te worden geconsumeerd. De resterende nesten worden de rest van het jaar dag en nacht door dezelfde locals beschermd. De zeeschildpadden komen 10 maanden in het jaar aan land en maar soms in arribadas. De bescherming die gecreëerd is, is onmisbaar voor de dieren. Een bijzondere deal.

We krijgen de kans om de arribada uitgebreid te bekijken. Verrassend genoeg zijn er niet heel veel toeristen op het strand. Misschien is het te vroeg of ligt Ostional te afgelegen. We maken foto’s nu we de kans hebben in het licht. Rondom ons zijn schildpadden in alle stadia van het nestelen. De één kruipt aan land, letterlijk over een ander terwijl die zijn nest graaft. Een derde legt eieren terwijl we van een vierde het zand voelen trillen als die het met zijn flippers stevig aanstampt. Een vijfde schuift hijgend langs ons, terug op weg naar zee. En zo gaat het onafgebroken door. We lopen door een vreemde droom en zijn nog steeds een beetje van slag als we al een tijdje terug zijn op de campsite van Gilbert. De arribada in Costa Rica is heel bijzonder om mee te maken!