Boottocht naar Foula eiland bij Shetland

Een Engelse filmmaker, die we elders in Shetland tegenkomen, vraagt ons mee op een afgehuurde boot naar het eiland. De tocht met Shetland Sea Adventures staat gepland om halverwege de ochtend te vertrekken en we zijn daarom tijdig in Hamnavoe. In het haventje ligt de boot. Daar komt de vrouw van de kapitein ons al snel even opzoeken, om te melden dat het weer tegenvalt, maar de trip waarschijnlijk onveranderd door zal gaan. Op dat moment weten wij eigenlijk nog niks; we weten niet waar we heen gaan of hoe lang we weg zullen zijn. We weten alleen dat we vooralsnog gratis meevaren en zo kans hebben om orka’s te zien

Boottocht naar Foula eiland

Samen met de filmmaker en zijn zus worden we verwelkomd aan boord van de Silver Swift. Een klein bootje met ruimte voor een tiental passagiers. Er worden reddingsvesten uitgedeeld die we over onze waterproofs dragen. We varen uit via Scalloway, om de tanks met diesel te vullen en ijs aan boord te halen. Eenmaal op open zee is de deining hevig en moeten we ons goed vasthouden om op onze plek te blijven. Het is goed dat er een canvas huif over een deel van het achterdek is gespannen; dat houdt een hoop opspattend water tegen en geeft een redelijk droge plek om een oogje op de horizon te houden in de frisse buitenlucht.

Ik ben al goed aan de slag met mijn misselijkheid als we plotseling vaart minderen. De kapitein meldt dat er een probleem is met de brandstoftoevoer. Hij vermoedt dat, door de deining, vuil uit de tanks in de toevoer is gekomen. We zijn dan een half uur uit de kust en maken een draai om een plek te bereiken waar een noodreparatie kan worden uitgevoerd. Ik kan even op adem komen, maar begrijp ook dat dit nog meer reistijd over het open water betekent. De heenweg naar Foula van ongeveer anderhalf uur wordt bijna twee keer zo lang. Het afgedankte brandstoffilter wordt in de kotsemmer geknikkerd – die kan ik later nog eens van dichtbij bekijken.

Het haventje van Foula is niet veel meer dan een robuuste hoge betonnen aanlegpier, die zo beschut mogelijk is aangelegd aan de oostzijde van het eiland. Dit haventje bestaat pas sinds de jaren ’90. Daarvoor was aanmeren bij Foula een pittige opgave. Er is nu ook een boot die dient als ferry. ‘s Zomers vaart deze twee keer per week (en in andere seizoenen wanneer het weer het toelaat) op en neer vaart naar Walls op Mainland, Shetland. Deze boot wordt consequent uit het water getild en hangt hoog en droog boven de kade. Alles is bedacht op heftige stormen waarbij (in de winter) golven van wel 30 meter hoog om, en soms zelfs over, het eiland rollen.

De mensen hier zijn wel wat gewend en bekijken me wat meewarig als ik met een wit weggetrokken gezicht en licht knikkende knieën de kadetrap opklim. Gelukkig knap ik aan land snel weer op en kan ik dan ook genieten van de zeehonden en -vogels in de haven en de innemende glimlach van Magnus, een lokale visser van rond de 40 die ons in felgele laarzen welkom heet op Foula, zijn woonplaats en visgebied. Jiska ziet het gelijk zitten om wat langer op Foula te blijven. Van mij mag het ook nog wel even duren, want het volgende agendapunt is een rondje om het eiland.

Jiska heeft het goed voor elkaar. Ze heeft helemaal geen last van de golven. Bovendien komt voor de rondtocht de lokale specialist aan boord om ons door de gevaarlijke stromingen en over de golven rond het eiland te helpen. Magnus staat in zijn element trots achter het stuurwiel. Terwijl Jiska vrienden maakt in de kajuit, word ik nog eens intiem met de kotsemmer. Temeer nadat de filmmaker op de rollende golven nog wat uitleg behoeft in het gebruik van de GoPro met beeldstabilisatie. Ik krijg slechts de hoogtepunten van de rondtocht een beetje mee, omdat Jiska gelukkig ook nog oog voor mij heeft en me even attendeert als er iets moois te zien is.

Dat is er zeker; de meer dan 300 meter kliffen rijzen hoog op uit het water en zijn van beneden tot boven afgesleten door wind en water. Zeevogels hebben een plekje gevonden tussen het gesteente of zweven sierlijk in de lucht. Aan de noordzijde van het eiland treffen we een natuurlijke boog in het water, van rotsen waarin een gat is geslagen door de golven. Twee rotspilaren even verderop herinneren aan een veel oudere natuurlijke boog die hier ooit ook stond. De boottocht naar Foula eiland bij Shetland biedt één van weinige mogelijkheden om het eiland rondom vanaf het water te zien.

Er kan ook mooi gewandeld worden op het eiland, dat naast de kliffen ook een vuurtoren en zelfs een klein vliegveldje heeft. Een ranger kan je eventueel begeleiden. Foula werd 5000 jaar geleden al bewoond en heeft een rijke geschiedenis. Tegenwoordig wonen er nog 38 mensen. Ze leven voornamelijk van de schapen en het toerisme, maar Magnus heeft ook nog een klein bootje. Hij vaart uit om zijn fuiken te legen terwijl wij op eigen houtje wat rondlopen. We zien Grote Jagers die hun jongen grootbrengen, schapen en oude bebouwing en bekijken nog eens de natuurlijke boog in het water.

Met verse krabben en kreeften uit de fuiken van Magnus in het ijs aan boord zwaaien we aan het begin van de avond af. Tegen het licht van de zakkende zon laten we Foula achter ons. We hebben de wind en golven mee richting Mainland en varen zo voorspoedig terug naar de haven. Als we tegen rond half 10 ‘s avonds weer aanmeren is het donker en zijn we bijna twaalf uur weggeweest. We moeten dan even bijkomen, maar kunnen weer een bijzonder mooi avontuur bijschrijven aan de reis!