De geitenmarkt in Nizwa

Op de vrijdag, vlak voor zonsopkomst, mengen we ons tussen de mannen in de lokale klederdracht van witte gewaden en de iconische Omaanse hoedjes. Ze verzamelen zich onder en rond een paviljoen op de marktplaats aan de rand van de wadi die Nizwa doorsnijdt. In pick-ups wordt vee aangevoerd, dat na uitladen met plastic koord wordt vastgezet aan paaltjes, die voor dit doel rondom de marktplaats in de grond zijn geslagen. Handelaren en toeristen zoeken bedeesd een plekje op de betonnen bank die in een cirkel onder het paviljoen staat. Een enkeling onderdrukt een gaap, terwijl handen worden geschud tussen bekenden.

Een aankondiger zet de toon. Op het moment van het opkomen van de zon, vanaf de verhoging in het paviljoen, omringt door de toegestroomde geïnteresseerden kondigt hij luid de opening van de geitenmarkt in Nizwa aan. In de vlotte woordenstroom verstaan we alleen het woord “Bismillah” – wat betekent: “in de naam van Allah” – dus verder zal het wel los lopen. Ook rond het paviljoen stellen zich dan Omani op, in een – dan nog – nette cirkel van aaneengesloten handelaren: de kopers.

Touwtjes worden losgeknoopt van de paaltjes. Het vee dat er aan vastzit wordt gewillig of niet meegenomen door de ring mensen, en in een baan rond het paviljoen getrokken. Dit is de handel, met aan het andere eind van het touw de handelaar, die het publiek afspeurt op zoek naar interesse voor een koop. Daar begint de handel die we vanaf een plekje onder het paviljoen zonder verveling zomaar een paar uur bestuderen, in een poging te ontdekken hoe dit precies werkt.

Terwijl de cirkel zich langzaam verkleint en steeds meer geiten en schapen in de rondte worden geleid, beginnen we patronen te ontdekken. Een oudere man die in de binnenring op de grond zit, wordt zeker niet over het hoofd gezien; de verkopers weten hem feilloos te vinden. Zijn plek is ook handiger dan het lijkt. Op zijn hoogte kan hij makkelijk de geiten in het voorbijgaan onderzoekend bevoelen. Er wordt in de lendenen geknepen en zonder schroom worden staarten opgetild, uiers geknepen en gaan er vingers tussen de lippen om gebitten te bekijken.

Het duurt even voor we de eerste transacties opmerken. Ze volgen op zichtbaar onderhandelen, waarbij de handelaren soms meerdere kopers tegen elkaar op laten bieden, ongeacht of die meters uit elkaar staan, gescheiden door de corridor van rondgaand vee. Touwen raken verstrikt als kuddegedrag moet worden verhinderd om de handel op zijn plek te houden tijdens het opbieden. Felle handgebaren gaan gepaard met de altijd aanwezige ontwapenende Omaanse glimlach. Dreigt de deal een koper te ontglippen, dan worden er steentjes geraapt en tegen de rug van de verkoper gegooid om de aandacht te trekken. Uiteindelijk komen uit plastic zakjes vol cash behoorlijke bedragen, waarna de handel uit de loop wordt genomen.

Pas na ruim een uur van steeds meer verhitte handel, raakt de vaart van de geitenmarkt in Nizwa er een beetje uit. De meeste geiten en schapen lijken inmiddels van eigenaar gewisseld, of bij gebrek aan interesse weer aangelijnd of ingeladen. Weinig gewaden zijn nog zo schoon wit als eerder die ochtend, door het langslopend vee, het afvegen van handen waar de geitenmelk vanaf loopt en de inspanningen van het schijnbaar eindeloos rondlopen. De ring van kopers is nu iets uitgedund, of dat lijkt zo, omdat hij ook wijder wordt in anticipatie voor de volgende ronde. Op de binnencirkel zit ineens niemand meer op de grond; ook niet op de laagste bankjes. Dan wordt het groot vee in de ronde gebracht.

Dat grote vee laat zich minder makkelijk leiden. Bijna bij uitzondering loopt een flinke koe gedwee achter haar verkoper aan. Een ander is gaan liggen en laat zich niet meer in beweging brengen. Een stier, in tegenstelling, trekt zijn hoeder achter zich aan, terwijl die met zijn hakken in het grind met het strakgetrokken touw ternauwernood de vaart er uit houdt. Kopers doen toenaderingen en deinzen uit zelfbehoud terug. Stof stuift op en horens en achterpoten schampen toeschouwers. Onder de serieuze biedingen, gonst het publiek enthousiast over het schouwspel. Er wordt zenuwachtig gelachen als er weer iemand maar net op tijd uit de baan van een rund stapt.

Ook wij trekken ons wat terug uit de chaos. Een hoefafdruk op Jiska verraadt hoe ze daarbij maar net aan een flinke blauwe plek ontkomt, bij het achterlangs passeren van een vastgebonden kalf. Terwijl de zon inmiddels zo hoog staat dat het buiten de schaduw onder het paviljoen flink warm begint te worden, beginnen onze magen te knorren. Via de poort lopen we door de souq naar de mooie binnenstad van Nizwa, ooit de hoofdstad van Oman, om op een dakterras nog eens met de familie van een lekker ontbijt te genieten, voor we de terugreis naar Muscat aanvangen. Als we op weg naar de auto de marktplaats weer passeren is die leeg. Het stof is neergedaald en weinig verraadt nog de hectiek van die ochtend.