Souk hèbdomadaire in Goulmima

We fietsen naar het zuiden tot de rand van de stad. Ruim voor we bij de markt zijn horen we hem al. Verkopers prijzen hun waren aan via megafoons, die op lange palen hoog boven het publiek uitrijzen. Het is wel grappig om te zien, maar nogal luid om lang onder te staan. De Marokkaanse bezoekers van de souk hèbdomadaire in Goulmima lijkt het, in tegenstelling tot ons, helemaal niets te doen. Ze rommelen onverstoord tussen de aangeboden koopwaar naar iets van hun gading.

We nemen de tijd om onze nieuwsgierigheid te bevredigen en slenteren eerst een stukje over de markt zonder iets te kopen. Om even te zien wat er allemaal te koop is op de souk hèbdomadaire in Goulmima en of de kwaliteit erg varieert tussen kraampjes. Er is veel te zien en ik betrap me erop dat ik hooguit een paar meter voor me kijk, mijn hoofd gebogen om de vele producten te zien die aan onze voeten liggen uitgestald op zeiltjes, of hoger liggen op eenvoudige marktkramen.

Er zijn verkopers van gereedschappen -hoofdzakelijk landbewerkingsgerei – en van huishoudartikelen – van potten, pannen en tagines tot WC ontstoppers in alle maten. Eén heel pad is bezet door dadelverkopers, die grote zakken en kleinere doosjes vol dadels aanbieden. We krijgen een handje en mogen op aandringen ons geld in het vuistje stoppen van één van de kinderen die met de verkopende vrouwen is meegekomen. Om de hoek komen we langs de eerste groente- en fruitkramen, waar grote bergen mandarijntjes liggen, en ook mooie paprika’s, uien, wortels en courgettes.

Als ik opkijk zie ik dat we zo nog wel even door kunnen gaan. Het is een grote markt en er zijn talloze groentekraampjes met allemaal ongeveer hetzelfde aanbod. Het loopt door tot bijna zo ver als ik kan kijken. Achter de rij van de groente is het ook druk, op een wat minder duidelijk afgebakend gebied. Het trekt onze aandacht, ook door een aanhoudend geblaat. Dit is het veegedeelte van de markt, waar tegen half 12 schijnbaar nog enkel de mindere schapen, geiten en een enkele koe en ezel staan.

We slenteren tussen de dieren. Ik probeer een verkooponderhandeling te bespieden, maar er lijkt tussen de aanwezigen alleen gezellig te worden gepraat. Aan een lijn, die dicht langs de grond tussen pennen in de aarde loopt, zijn lussen gemaakt, waarin de dieren met één poot zijn vastgemaakt zodat ze geen halve meter van hun plek kunnen. Lammetjes zijn niet vastgebonden, die blijven dicht bij hun moeder. Ongeduldig aan het touw trekkend, of juist berustend in hun lot staan de dieren het verloop van de ochtend af te wachten.

Terug tussen de groentestalletjes vinden we een kruidenverkoper. We kopen komijn en knoflook. Bij de groentekraampjes kopen we tomaten, uien en wortels. Evenals een paar van die heerlijke zoete mandarijntjes, waaraan in Marokko nooit tekort is. Eén kraampje verkoopt zulke mooie grote, heerlijk zoet geurende, aardbeien, dat we ze in geen mogelijkheid kunnen laten liggen. We kopen er gelijk twee mooie rijpe avocado’s bij én een paar kiwi’s. We hebben de tas snel vol. Een man passeert met een flinke nukkende geit in zijn handen. Er is er tóch nog één verkocht.

Dicht bij de ingang van de markt, komen we langs een klein kraampje dat eerder al onze aandacht trok. Er stond een groep jonge jongens omheen, in 4 rijen dik. We konden nauwelijks iets zien van wat daartussen gebeurde, maar ik keek over hun schouders mee en kon net zien dat in het midden een oude man kaarten deelde, verplaatste, draaide, geld innam en weggaf. Als we er weer langskomen is het iets rustiger en kunnen we beter meekijken.

De man werkt nu een touw in een lus en maakt tussen zijn vingers een patroon op de tafel. Iemand steekt zijn vinger in een van de plekken die afgebakend worden door het touw. Dan trekt de man aan het touw. Ik denk te begrijpen dat je wint als de lus zich om je vinger aantrekt, en verliest als de man het touw rond je vinger kan wegtrekken. “Het is magie”, zegt een jongen naast me, die me vraagt waar ik vandaan kom en hoe ik heet.

Ik vermoed al dat ik verloren ben als ik een schouderduwtje krijg van de man met het touwtje, waarna hij uitnodigend naar de tafel knikt waarop hij weer een patroon heeft klaarliggen. Ik zet mijn vinger tussen het touw. Hij trekt eraan en het touw komt rond mijn vinger vast te zitten. De man houdt me 100 dirham voor, die ik wil aannemen, maar dan weer uit mijn vingers wordt getrokken. “50 dirham”, zegt hij, “dan mag je meespelen”. Ik heb alleen 20 of 100. Het laatste is natuurlijk ook goed en verdwijnt snel in zijn zak. Het touwtje wordt weer gepresenteerd en ik zet mijn vinger op de tafel.

Dan gaat het snel. De man wijst nog dat ik mijn vinger op een andere plek moet zetten. Ik besluit bij mijn keus te blijven. De lus wordt aangetrokken, maar glijdt langs mijn vinger in de handen van de man. Vergis ik me, of slaken meer toeschouwers een zucht? De jongen naast me is in ieder geval behoorlijk verontwaardigd. Hij steekt van wal over oplichting en dat dit niet eerlijk is voor buitenlanders. De magie is er opeens een beetje vanaf. We druipen vlot af, maar voor we bij onze fietsen zijn hoor ik mijn naam roepen.

De jongen wil de politie voor me bellen. Hij heeft zijn telefoon al in zijn hand en aan zijn oor als ik hem onderbreek. “Ik speel mee”, zeg ik hem, “dan kan je winnen of verliezen”. Al ben ik wel met hem eens dat je als buitenlander misschien wat minder kans maakt om te winnen. “Het is heel aardig van je,” vervolg ik, “maar laten we er geen probleem van maken”. Deze uitleg stelt mijn Frans al op de proef, dus laten we de politie er maar even buiten houden. Bovendien is dit inkijkje in de gang van zaken op de souk hèbdomadaire in Goulmima het verloren tientje wel waard!